TAJEMNICA ORGANÓW Z KOŚCIOŁA ŚW. DUCHA W ZDROJACH
SKRYWANA NA TABLICZCE UMIESZCZONEJ NAD MANUAŁEM INSTRUMENTU

MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL
MUZYCZNA PODRÓŻ ŚLADAMI GRÜNEBERGÓW

W niedzielę, 21 sierpnia 2022 (godz.19.30), w kościele pw. św. Ducha w Szczecinie-Zdrojach, odbędzie się Koncert Grünebergowski realizowany w ramach Międzynarodowego Festiwalu „Muzyczna Podróż Śladami Grünebergów”.

Podstawowym celem przedsięwzięcia jest przypomnienie dokonań jednego z najbardziej znanych europejskich rodów organmistrzów – Grünebergów i próba przywrócenia świetności brzmienia zabytkowym instrumentom, które przed laty zbudowali bohaterowie muzycznej podróży.
Historia rodziny produkującej w XVIII, XIX i XX wieku cenione na świecie organy zaczyna się od urodzonego ok. 1720 roku Philippa Wilhelma Grüneberga – organmistrza i organisty z Białogardu. Jej najsłynniejszym przedstawicielem był Carl Barnim Theodor Grüneberg, który w roku 1854 założył własną firmę Orgelbauanstalt B. Grüneberg Stettin Große Domstraße 24 (obecnie ul. Farna). Pierwsze organy z fabrycznych pracowni trafiły do Bonina (pow. łobeski) – opus 1, Kummerowa (powiat Mecklemburg Seeplatte) – opus 2 i Wielina (powiat koszaliński) – opus 3.
Gwiazdą festiwalowego koncertu będą w najbliższą niedzielę organy z kościoła pw. św. Ducha w Szczecinie-Zdrojach, bowiem niedawno odkryto zagmatwaną historię tego instrumentu, który zmieni podawane wcześniej informacje na jego temat. Niesamowite losy tego aerofonu klawiszowego mogą się stać nieplanowym „chwytem” promującym rodzinę Grünebergów.
Jak się bowiem okazało, przekazywana mediom i wielokrotnie powtarzana przez prof. Bohdana Boguszewskiego informacja, że jakoby odrestaurowany w 2015 roku instrument ze Zdrojów ma 120 lat była nieprawdziwa. Gdy pytano muzyka o tabliczkę umocowaną nad klawiaturą z napisem: No 60-B. Grüneberg-Stettin 1862, wówczas padała odpowiedź: „…ktoś ją doczepił, przykleił do instrumentu w Zdrojach itd. itp.”.
Prawda okazała się zupełnie inna. Dzieło firmy „Barnim Grüneberg opus 60, 1862” – to najstarsze działające w Szczecinie organy Grüneberga. Zbudowano je w roku 1862 dla kościoła w Gryfinie, gdzie zagrały po raz pierwszy w 1863 roku. W 1983 roku zostały przeniesione do Finkenwalde (obecnie Zdroje). Ich ponowne zamontowanie, ustawienie brzmienia i strojenie nadzorował sam mistrz Barnim. 10 września 1893 roku dźwięki instrumentu uświetniły mszę erygującą nową parafię ewangelicką. Tak więc dzieło nr 60 rozpoczęło swoje drugie życie, a szczeciński organmistrz przystąpił do pracy nad gryfińskim instrumentem, którego zapisał pod numerem 383 Greifenhagen.
Zatem wracamy do intrygującej szczecinian tabliczki. Nikt jej nie doczepiał, nie przyklejał, jest po prostu oryginalna, a my będziemy mieli okazję do tego, by podczas festiwalowego koncertu 21.sierpnia 2022, o godzinie 19.30 uroczyście ogłosić i świętować – 160-rocznicę powstania zabytku z kościoła w Zdrojach.
Koncert współfinansowany ze środków otrzymanych z budżetów Województwa Zachodniopomorskiego i Gminy Miasto Szczecin, organizowany przez Stowarzyszenie Pierwszorzędnych Inicjatyw, Rzymskokatolicką Parafię św. Ducha w Szczecinie-Zdrojach oraz Miejski Ośrodek Kultury Szczecin Dąbie uświetnią prof. Tomasz Adam Nowak – organista z Niemiec, a także Carlos Peña Montoya – harfista z Kostaryki. Artyści przedstawią m.in. następujący program:

GEORGE FRIDERIC HAENDEL (1685-1759)
Koncert B-dur, op. 4 nr 6*
Andante-Allegro – Larghetto – Allegro moderato
Wyk. Carlos Peña Montoya, Tomasz Adam Nowak
Chaconne G-dur HWV 435
Wyk. Tomasz Adam Nowak
CARLOS SALZEDO (1885–1961)
Piosenka w nocy
Wyk. Carlos Peña Montoya
MAURICE RAVEL (1875–1937)
„Bajki babci gąski“*
Pawana śpiącej królewny
Brzydulka, cesarzowa pagód
Zaczarowany ogród
Wyk. Carlos Peña Montoya, Tomasz Adam Nowak
TOMASZ ADAM NOWAK (ur. 1962)
Improwizacja na podany temat
Wyk. Tomasz Adam Nowak
MAURICE RAVEL (1875–1937)
Introduction et Allegro
na harfę, flet, klarnet i kwartet*
Wyk. Carlos Peña Montoya, Tomasz Adam Nowak
* Opracowanie na organy i harfę: Tomasz A. Nowak

WYKONAWCY:

Carlos Pena Montoya, foto a archiwum muzyka

Carlos Peña Montoya naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku lat 9, a gry na harfie w wieku lat 11 pod kierunkiem pierwszej harfistki Narodowej Orkiestry Symfonicznej w Kostaryce, prof. Ruth Garita, a następnie pierwszej harfistki Orkiestry Symfonicznej Baltimore, prof. Eileen Mason. Przez kilka lat studiował grę na fortepianie na Uniwersytecie Kostaryki w San Jose oraz dwa lata edukację muzyczną na Uniwersytecie Narodowym w Heredii. W tym czasie zajmował stanowisko pierwszego harfisty w Zespole Symfonicznym Narodowego Instytutu Muzycznego w Kostaryce oraz w Młodzieżowej Orkiestrze Narodowej Kostaryki. Od ośmiu lat stale mieszka w Europie, a od 2007 w Monachium, gdzie zaczął pobierać lekcje gry na harfie u prof. Helgi Storck. W latach 2007-2011 na Uniwersytecie Mozarteum w Salzburgu (Austria) ukończył z wyróżnieniem studia I stopnia w klasie prof. Helgi Storck. W tym czasie wystąpił z kilkoma recitalami np. w „Gläseneer Saal in the Musik Verein” w Wiedniu (2007), w Gasteig Small Concert Hall w Monachium (2009) oraz współpracował z orkiestrami i zespołami symfonicznymi w Niemczech, Austrii, Polsce i Tajlandii, z którymi brał udział w licznych tournée. Przez dwa lata był stypendystą niemieckiej fundacji „Vössing-Stiftung, a w 2010 r. za wybitną grę wygrał stypendium „Hübel-Stipendium” ufundowane przez Uniwersytet Mozarteum w Salzburgu. Został wybrany na członka fundacji „Yehudi Menuhin Live Music Now” organizującej koncerty charytatywne. Ma też doświadczenie w nauczaniu – uczył gry na harfie na letnich kursach dla kandydatów na studia na Uniwersytecie Mozarteum (2009) oraz uczniów w różnym wieku w Musikschule Teisendorf w Niemczech (2009/2010). Od roku 2012 jest I harfistą Orkiestry Symfonicznej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej im. F. Chopina w Gdańsku. W 2014 ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie w klasie prof. Helgi Storck w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach i rozpoczął swoją aktywność jako pedagog, ucząc gry na harfie w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku oraz w Szkole Muzycznej im. Zygmunta Noskowskiego w Gdyni.

Tomasz Adam Nowak, foto Gösta-Peter

Tomasz Adam Nowak – jeden z najwybitniejszych mistrzów improwizacji organowej w Europie jest absolwentem warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (w klasie organów Joachima Grubicha – dyplom z wyróżnieniem). Dalsze studia organowe kontynuował w Monachium u Franza Lehrndorfera, w Amsterdamie u Ewalda Kooimana oraz w Paryżu u Marie-Claire Alain i w Wyższej Szkole Muzycznej w Essen. Laureat międzynarodowych konkursów organowych w Berlinie, Budapeszcie, Kamieniu Pomorskim, Lüneburgu, Wiesbaden, jako pierwszy Polak (w ponad 50-letniej historii konkursu) wygrał Międzynarodowy Konkursu Improwizacji Organowej w Haarlem (Holandia). Dokonał wielu nagrań dla Polskiego Radia oraz niemieckich rozgłośni radiowych. W latach 1994-2008 w ramach cyklu sześciu koncertów wykonał w Niemczech wszystkie dzieła organowe J. S. Bacha. W 2001 roku utrwali komplet tych dzieł na 12 płytach kompaktowych.
Artysta koncertuje w większości krajów Europy. Jako solista współpracuje z wieloma europejskimi orkiestrami symfonicznymi. Profesor gry i improwizacji organowej pracuje w Wyższej Szkole Muzycznej w Detmold, jest też tytularnym organistą w kościele św. Lamberta w Münster (Westfalia), prowadzi międzynarodowe kursy z zakresu interpretacji i improwizacji organowej na świecie, od wielu lat piastuje stanowisko dyrektora artystycznego Międzynarodowego Westfalskiego Festiwalu Organowego.